Jeśli kredytobiorca nie może uzyskać pożyczki bankowej, ponieważ ma zbyt niskie dochody, czy też niewłaściwą historię bankową, musi zwrócić się z prośbą o pożyczkę do innych instytucji. Na polskim rynku finansowym funkcjonują tzw. parabanki, czyli firmy pożyczkowe, które bardzo często pożyczają pieniądze swoim klientom nawet bez sprawdzania ich historii kredytowej w Biurze Informacji Kredytowej. Z uwagi na to Polacy zadłużają się ponad granicę swoich możliwości. Bankrutują i nie są w stanie spłacać swoich zobowiązań – ani bankowych, ani tych zaciągniętych w firmach parabankowych. Warto przy tym dodać, że te ostatnie, pożyczki udzielają na ogół na wysoki procent.
Przyczyny kryzysu finansowego i sposoby walki z nim
Kryzys ekonomiczny i finansowy w Europie był wynikiem m.in. zbyt dużego zadłużania się obywateli. W wyniku tego zaczęły rosnąć długi konsumentów, a banki i firmy parabankowe stanęły w obliczu radzenia sobie z niespłacanymi zobowiązaniami. Nie chcąc dopuścić ponownie do takiej sytuacji, Komisja Nadzoru Finansowego zdecydowała się na wdrożenie w życie kilku rekomendacji. Między innymi doprowadziły one do:
• Wprowadzenia limitu zadłużenia kredytowego do poziomu 50% zarobków netto miesięcznie, jeśli dochody klienta były niższe niż średnia krajowa,
• Wprowadzenia limitu zadłużenia kredytowego do poziomu 65% zarobków netto miesięcznie, jeśli dochody klienta były wyższe niż średnia krajowa,
• Zmiany trybu wyliczania zdolności kredytowej – maksymalnie okres kredytowania brany do obliczeń przez analityków banków wynosi 25 lat,
• Ograniczenia akcji kredytowej dla kredytów w walutach obcych.
Komisja Europejska bada działalność pożyczkową
Firmy parabankowe działające w całej Unii Europejskiej w chwili obecnej znalazły się pod czujnym spojrzeniem członków Komisji Europejskiej. Sektor pożyczek pozabankowych nazywany jest z języka angielskiego – shadow banking. Brak regulacji tej sfery działalności finansowej powoduje, że klienci w Europie mocno się zadłużają. Należy zapobiegać podobnym sytuacjom, dlatego też KE być może zaproponuje wkrótce, aby sektor pożyczek pozabankowych podlegał tym samym regulacjom co sektor bankowy. W praktyce dla Polski oznaczałoby to objęcie nadzorem finansowym KNF firm parabankowych.
Sektor pozabankowy bez regulacji
Brak regulacji sektora pozabankowego stwarza realne zagrożenie dla różnych obszarów sektora finansowego. Powoduje to powstanie nieznanych ryzyk, które w konsekwencji mogą doprowadzić do powtórnego, jeszcze bardziej dotkliwego w skutkach kryzysu na rynku finansowym.
Sektor pozabankowy powinien sam dokonać regulacji swoich usług, ale jak dotychczas taka sytuacja nie miała miejsce. „Shadow banking” wciąż pozostaje poza wszelkimi regulacjami i nie podlega także i w Polsce organom nadzoru. Jest to niekorzystna sytuacja tak dla konsumentów, jak i dla gospodarki poszczególnych państw.
Konsultacje publiczne ws. sektora niebankowej działalności pożyczkowej
Komisja Europejska uznaje, że sfera „shadow banking” znajduje się na marginesie regulacji i nadzoru, ale z drugiej strony jest systemem równoległym dla bankowego. Firmy pożyczkowe udostępniają pożyczki tysiącom klientów, przez co generują zadłużenie konsumentów. Zagraża to stabilności finansowej całego systemu finansowego. Komisja Europejska chce jak najszybciej zacząć przeciwdziałać takim sytuacjom. Celem działania KE i rozpoczętych konsultacji publicznych jest rozpoznanie, na czym polega równoległy system bankowy. Pomoże to również ustalić, jaki system regulacji i nadzoru byłby w tym przypadku najbardziej właściwy. Konsultacje publiczne potrwają do 1 czerwca bieżącego roku.
Jak zdecyduje KE?
Po zakończeniu konsultacji publicznych, KE może zadecydować o:
• Stworzeniu odrębnych regulacji dla sektora „shadow banking”,
• Objęcie sektora pozabankowego regulacjami dotyczącymi banków.
KE podkreśla, że nie chce pozbawić sektora „shadow banking” konkurencyjności względem banków, bowiem firmy pożyczkowe spełniają bardzo istotną rolę w systemie finansowym poszczególnych krajów europejskich. Są dodatkowym źródłem finansowania i tworzą alternatywne źródła pożyczkowe dla klientów, którzy z różnych powodów nie zaciągają zobowiązań finansowych w bankach. Nie może być jednak tak, że sektor ten zagrażać będzie stabilności finansów europejskich.
