Półpasiec to choroba, która może tak naprawdę dotknąć każdego z nas. Zwykle jednak nie wiemy o niej zbyt dużo i dlatego wzbudza ona dużo pytań. Oto odpowiedzi na najczęstsze z nich.
Choroba taka jak półpasiec, jest obecnie rzadko spotykana, niemniej jednak nadal od czasu do czasu możemy usłyszeć o tym, że ktoś na nią zachorował.
Warto zatem wiedzieć, co powoduje półpaśca, kto jest na niego najbardziej narażony, a także jakie są objawy półpaśca i jak prowadzi się jego leczenie. Dzięki temu można szybko zareagować w razie wystąpienia symptomów, które w początkowej fazie choroby są dość niespecyficzne.
- Co powoduje półpaśca?
Półpasiec to choroba, która ma charakter wirusowy i wywołuje ją wirus herpes virus varicella, w skrócie określany jako VZV (od varicella zoster virus), czyli wirus ospy wietrznej – półpaśca.
Wirus ten odpowiedzialny jest za dwa schorzenia – ospę wietrzną, która diagnozowana jest często w okresie dziecięcym, a także półpasiec. Schorzenie to występuje u osób, które w przeszłości chorowały na ospę wietrzną, a u których doszło do reaktywacji utajonego zakażenia, albo też do zakażenia poprzez kontakt z osobą chorującą na ospę wietrzną.
- Czy na półpaśca najbardziej narażone są osoby starsze?
Tak, na półpasiec najbardziej narażone są te osoby, które są starsze. Z wiekiem ryzyko zachorowania rośnie. Choroba jest rzadko diagnozowana u osób w młodszym wieku.
- Kiedy może dojść do reaktywacji zakażenia wirusem półpaśca?
Wirus varicella zoster virus – VZV (human herpesvirus 3) odpowiedzialny za półpasiec, może aktywować się w organizmie osoby, która wcześniej przeszła ospę wietrzną, w określonych sytuacjach. Przez cały czas jest on uśpiony w zwojach nerwowych i gdy dochodzi do jego reaktywacji, wówczas mamy do czynienia właśnie z półpaścem.
Czynniki wywołujące półpasiec nie są jednak w pełni poznane i czasami powód nie jest uchwytny. Najczęściej jednak do reaktywacji infekcji dochodzi w następujących przypadkach:
- w okresach osłabionej odporności
- u osób z obniżoną odpornością, na przykład przy infekcji wirusem HIV
- przy poważnych infekcjach
- w przebiegu choroby nowotworowej
- przy leczeniu immunosupresyjnym
- w okresie nadmiernego przemęczenia i stresu
- po szczepieniach
W tych właśnie przypadkach może dojść do pojawienia się półpaśca – wobec tego, jeśli obserwowane są objawy półpaśca w takich okolicznościach, należy udać się jak najszybciej do lekarza.
- Jakie są główne objawy półpaśca?
W początkowej fazie zakażenia objawy półpaśca najczęściej przypominają zwykłe przeziębienie. Zaliczają się do nich podwyższona temperatura, osłabienie, ból gardła. Dopiero potem w miejscu, w którym wirus atakuje, dochodzi do stanu zapalnego nerwu i unerwionej przez niego skóry.
Pojawia się ból w miejscu zaatakowanego nerwu – najczęściej jest to silny, ostry i piekący ból. Po około 2-3 dniach na skórze pojawia się pęcherzykowa wysypka z odczynem zapalnym. Pęcherzyki mogą wyskakiwać na skórze się przez kolejnych kilka dni. Są wypełnione płynem surowiczym i mogą także być bardzo bolesne i swędzące. Niestety, drapanie zmian nie przynosi ulgi, ponieważ problemem jest nie skóra, a nerwy umiejscowione pod nią. Podobnie jak w przypadku ospy wietrznej, po kolejnych kilku dniach przekształcają się w zaschnięte strupki.
Zmiany skórne w przypadku półpaśca pojawiają się tylko po jednej stronie ciała – stąd też nazwa choroby, czyli półpasiec. Wysypka widoczna jest przede wszystkim na tułowiu, rzadziej pojawia się na twarzy, nodze czy na ręce.
Oprócz tego objawy półpaśca mogą również obejmować bóle głowy, ogólne osłabienie, zmęczenie, uczucie rozbicia, stany podgorączkowe i gorączkę.
- Czy półpaścem można się zarazić od osoby chorej?
Od osoby, która ma objawy półpaśca, można zarazić się ospą wietrzną, ale nie półpaścem. Wirus bytuje w wydzielinie wydostającej się z pęcherzyków surowiczych na skórze, dlatego choroba pozostaje zaraźliwa aż do momentu, w którym pęcherze się nie zagoją.
Zdrowa osoba, która wcześniej przechodziła ospę wietrzną, może stykać się z osobą chorą na półpasiec i nie będzie ona stanowiła dla niej zagrożenia.
Kobiety w ciąży, osoby z obniżoną odpornością i te, które nie chorowały w przeszłości na półpasiec, powinny w szczególności unikać chorych.
- Jak odbywa się leczenie półpaśca?
Leczenie półpaśca prowadzone jest najczęściej pod okiem lekarza rodzinnego, rzadziej lekarza specjalizującego się w chorobach zakaźnych. Leczenie półpaśca polega wówczas na miejscowym niwelowaniu zmian skórnych i towarzyszących im objawów, takich jak ból i swędzenie. Stosuje się wtedy środki o działaniu łagodzącym, chłodzącym. Zabezpiecza się także skórę przed podrażnieniami w miejscu występowania pęcherzy. Ból niweluje się przez podawanie leków przeciwbólowych.
U niektórych osób, w tym u osób z obniżoną odpornością, u pacjentów po 50. roku życia, a także w przypadku wstępowania półpaśca w okolicy oczu, stosuje się specjalne leki przeciwwirusowe. Mają one za zadanie złagodzenie przebiegu choroby oraz zmniejszenie rozprzestrzeniania się wirusów.
W końcowej fazie, leczenie półpaśca może polegać również na podawaniu niewielkich dawek kortykosteroidów. Ważne jest, aby stosować je już po wysianiu pęcherzy, ponieważ w przeciwnym przypadku mogą wywołać ich większą ilość. Kortykosteroidy powodują zmniejszenie neuralgii, czyli bólów nerwów.
- Czy półpasiec wymaga hospitalizacji?
Najczęściej półpasiec nie wymaga hospitalizacji. Chory powinien leczyć się w domu.
- Jakie są powikłania po półpaścu?
U osoby zdrowej, która przechodzi półpasiec, najczęściej nie pojawiają się żadne powikłania. W przypadku osób z obniżoną odpornością mogą być one jednak obecne.
Główne powikłania po półpaścu to zapalenie rogówki i blizny naczyniowej oka, porażenie mięśni i nerwów odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną, neuralgia – nerwobóle w okolicy kręgosłupa, zapalenie płuc, częściowa utrata słuchu czy porażenie nerwu twarzowego i trójdzielnego.
- Czy można zapobiegać półpaścowi?
Aktualnie istnieją szczepionki zapobiegające półpaścowi, w tym także łagodzące objawy półpaśca i powikłania po tej chorobie, gdy zostanie ona uaktywniona. Na wirus wywołujący półpasiec i ospę szczepione są wszystkie dzieci. Szczepieniom mogą też poddać się osoby dorosłe.
- Czy zachorowanie na półpasiec daje odporność na chorobę?
Tak, osoba, która przeszła leczenie półpaśca, zachowuje odporność na chorobę do końca życia. Ponowne zachorowanie może jednak świadczyć o poważnych ubytkach odporności, także przy chorobach, takich jak białaczka, chłoniak.
Artykuł pod redakcją portalu polpasiec.edu.pl
